قتل در کمیته مرکزی مانوئل باثکث مونتالبان

پس از مرگ فرانکو و باز شدن فضای سیاسی و آزادی فعالیت احزاب چپ, در یکی از جلسات کمیته مرکزی حزب کمونیست در مادرید, اتفاقی رخ می دهد. هنگام آغاز سخنرانی دبیرکل, برق قطع می شود و یکی دو دقیقه بعد, وقتی برق وصل می شود 139 عضو حاضر با جنازه غرق در خون رئیسشان روبرو می شوند... از طرف دولت, کسی مسئول پیگیری پرونده می شود که در دوران فرانکو ید طولایی در تعقیب و شکنجه مبارزین چپگرا داشته است و به همین خاطر حزب تصمیم می گیرد به موازات بررسی های مجاری رسمی از یک کارآگاه خصوصی برای کشف راز این جنایت استفاده کنند ولذا آنها به سراغ "پپه کاروایو" می روند.

کاروایو کارآگاهی خوش خوراک!

او کارآگاهی کاتالان است که از قضا در جوانی یکی از اعضای حزب کمونیست بوده است و سال هایی را نیز در حبس گذرانده است.پس از آزادی و خروج از اسپانیا, به آمریکا می رود و ابتدا به تدریس زبان اسپانیایی و پس از آن به عنوان مترجم در وزارت کشور مشغول می شود و یک روز به خودش می آید و می بیند یک مامور سیا است که نصف دنیا را سفر کرده است و رویای سپری کردن بازنشستگی در کشورش را دارد...او حالا با این سوابق, ساکن بارسلونا و یک کارآگاه خصوصی است.

او به غیر از خصوصیات عام کارآگاه های داستان های جنایی (نظیر زیرکی و حاضرجوابی و...) مشخصات ویژه ای نیز دارد:

الف) مثل اسب! غذا می خورد و بسیار به غذاها و مواد غذایی و روش طبخ و حواشی آن توجه دارد.البته این موضوع را مدیون خالقش مونتالبان است که از قضا تالیفاتی در زمینه آشپزی دارد.

ب)  آرمانباخته است و این موضوع در یاداوری خاطراتش و نوع نگاهش به این خاطرات که از قضا در این ماموریت و روبرو شدن با همرزمان سابق و کسانی که روزی الگوهای او بوده اند خودش را نشان می دهد. یکی از فعالیت های روزانه اش آتش زدن کتاب های کتابخانه شخصی اش است! در صفحه 52 می بینیم یکی از آثار انگلس را با چه ولعی آتش می زند و چون باید به ماموریت برود نگران است که روزهای زیادی از این مراسم دور خواهد بود! و در صفحه 226 در یک شرایط حساس و خطرناک چشمش به ویترین کتابفروشی می افتد و به این فکر می کند که دیر یا زود باید کتاب های جدیدی بخرد و آگاهانه بسوزاند...به جرم داشتن حقایق بی حاصل و ناقص.

***

پ ن 1: اسامی اسپانیایی سه قسمتی را دوست دارم و نام نویسنده مرا به یاد بازیکنی که دوست داشتم انداخت: رافائل مارتین واسکوئز... خواستم بگم که واسکوئز را به باثکث ترجیح می دهم!

پ ن 2: این کتاب را آقای کاوه میرعباسی ترجمه و انتشارات نیلوفر منتشر نموده است (کتاب من: چاپ اول, تابستان 1386, تیراژ3300نسخه, 336 صفحه, 4500 تومان)

پ ن 3: موزیک متن هم مربوط به آلبوم "خداحافظ لنین" یان تیرسن است که برای فیلمی به همین نام ساخته شده است.

 

حل معما نه برای حل معما

این رمان البته یک رمان جنایی است ولی بیش از آن یک نقد به احزاب ریز و درشت چپ است, آن هم از نگاه کارآگاهی که وصفش آمد... رنگ عوض کردن های مذموم (مثلن کسانی که تا دیروز سنگ استالین را به سینه می زدند و حال با چراغ سبز برادر بزرگتر انتقاد می کنند و...), دور افتادن از واقعیات جامعه به دلیل غرق شدن در تئوری ها, روشنفکرهایی که از کارگران رادیکال تر می شوند که مبادا کسی در انقلابی بودنشان شک کند, روشنفکرهایی که به همدیگر اعتمادی ندارند و یا با چندرغاز مارکسیسم حزب تشکیل می دهند, نفوذی هایی که به راحتی جا باز می کنند و جوانان خوش نیت را به چیز می دهند, و از همه مهمتر تاسف خوردن به حال کسانی که مبارزه می کنند چون به مبارزه کردن عادت کرده اند و می توانند در رزومه خود بنویسند: حرفه= مبارزه سیاسی!

این داستان در سال 1981 نوشته شده است.

سکانس برتر!

...الان عرصه سیاست بین المللی پر شده از «مهمان های ناخوانده» و هر جوجه پادشاه این دنیا اول از همه یک سازمان اطلاعاتی راه می اندازه و بعدش هم دست به کار ساختن بمب اتمی میشه. فقط این طوری بلدند جلب احترام کنند... حالا بازار پر شده از تازه کارهای ناشی...از مامورهای سایر سازمان های اطلاعاتی به طور نیم وقت سرویس می گیره (قذافی رو میگه!)...گندش را درآورده اند. (ص194)

شاید می توانست!

شاید جملات گاه طولانی و سرشار از اسامی مختلف و توصیف ساختمان ها و غذاها و شاید جملات گاه مبهم باعث می شود که خواننده آن انتظاری که از یک رمان جنایی دارد برآورده نشود...در این میان برخی کم دقتی های ترجمه نیز مزید بر علت شده است. البته من در زمینه ترجمه تخصصی ندارم ولی گاهی مجبور بودم که برخی جملات را دوباره بخوانم تا متوجه مفهوم آن بشوم و گاهی هم نمی شدم!

جانور غریبی نظیر آن حرامزاده کم پیدا می شود. این هم یکی از محصولات ناب ایبریایی که «اگر اصل نباشد, عوضش مغتنم است». ژاندارم, الدنگ, سن فرمین, آشغال کله, پدر نامرد, قرمدنگ, مادر فلان, اصالت نژاد, همه از یک قماش اند. اما اورتگا ای گاست در نیمه راه بین ذهن شناختگر و موضوع شناخت معطل مانده بود, درست مثل ایگرگ وسط فامیلش که اورتگا را از گاست جدا می کرد و مردم را بلاتکلیف می گذاشت. اورتگا یا گاست, کدامشان؟

از ضرب المثل کمی نارسا که بگذریم احتمالن "سن فرمین" باید یه جور کنایه باشد که ما ازش بی خبریم اما "اصالت نژاد" وسط این فحش ها چه کاره است؟ شاید نژادپرست منظور نظر است؟! جمله آخری را هم باید یه جورایی باهاش کنار بیاییم...

لذا سرجمع شاید این کتاب می توانست یک رمان جنایی فاخر به زبان فارسی باشد همانگونه که نسخه اصلی با توجه به تعاریفی که از آن شده است واجد این صفت (فاخر) قلمداد شده است.