من و دریا و مرتضی و فتانه و مبصر و یوسف و دیگران!

آن وقت ها که جوان بودیم زندگی آرامش فراوانی داشت. شاید حالا این طور به نظر می رسد. یکی از مقولاتی که مرا غرق در آرامش می کند همین دریا است, نه این که فکر کنید چون حالا مطلب بعدی در مورد این اثر جان بنویل است چنین می گویم...نه! هیهات که من جوگیر شده باشم, هیهات! هرچند آرامش دریا همراه با شیر مادر درون من تزریق نشده است اما مسئولین مدرسه راهنمایی ما این بارِ بر زمین مانده را برداشتند و آن را چنان تزریق کردند که هنوز مزه اش زیر زبان من است.

مدرسه ما, مدرسه خاصی بود. این را از کنکور ورودی و مصاحبه اختصاصی و جداگانه با دانش آموز و والدین می شد فهمید. ما گزینش شدیم تا در کنار فرزندان مسئولین رده بالا روی یک نیمکت قرار بگیریم و روز اول مهر قاضی القضات آن سالها در آغاز سال تحصیلی بیاید برای ما سخنرانی کند. یادم هست که همان روزهای اول تمام مدرسه سیاه پوش بود و این البته برای ما در آن سالها امری کاملن عادی بود؛ زندگی های ناتمام باعث شده بود همه نسبت به مرگ احساس قرابت کنند.

پارچه های سیاه مربوط به اردویی تابستانی بود که در آن, یکی از معلمان در دریا غرق شده بود. همان روزهای اول یادنامه ای در سوگ آن معلم جوان (که البته ما کلاس اولی ها ندیده بودیمش) به دستمان دادند. نوشته هایی بود که همراهانش نوشته بودند. سوزناک بود اما سوزناکی اش مشخصه اصلی اش نبود...وحشتناکی اش بود. راویانی که از به دریا زدن های بی نتیجه شان برای پیدا کردن معلم نوشته بودند, از انتظار, از تاریکی... راویانی که نامردی نکرده بودند و از دیدار جسد بازگشته از آب پس از چند روز با جزئیات تمام!! برای ما نوشته بودند. از میزان بادکردگی از وضعیت چشم ها و ... نام معلم چه بود؟ یک اسم هم برای او بگذاریم, مرتضی...مرتضای بیچاره. در یادنامه اصرار شده بود که حتمن موارد مازوخیستی گنجانده شود...دهه شصت بود...می طلبید. ما هم می خواندیم و موهای زائد بدنمان فر می خورد.

کودک بودیم و با کمی ارفاق نوجوان. مثل این اواخر, در مدرسه مسابقه ای شکل گرفت در زمینه این که چه کسی بیشتر مرتضی را دوست داشت...چنان به پهنای صورت گریه می کردیم که...حیف که گوشی و تبلت و این حرفها نبود تا ثبت کند...حتا یوسف هم نبود که بر ما خرده بگیرد. احساس مصیبت در خون مان بود.

نمی دانم این تمرین ها باعث شد به سطح فعلی برسم یا این که اشک ریختن آن هم به پهنای صورت از آپشن های کارخانه تولیدکننده بود؛ هرچه بود الان به قهرمان فامیل در عرصه حضور در مراسم ختم تبدیل شده ام... بس که دلنشین در این مراسمات گریه می کنم و این را در چشمان صاحبان عزا بارها دیده ام.

اوووف...آن وقت ها که جوان بودیم زندگی آرامش فراوانی داشت!!

آنچه مرا به اینجا کشاند خوابی بود. توی آن خواب در عالم رویا ... مبصر آن سال مان مُرد! باور کنید. دقیقن مبصر کلاس بود که مُرد در همین خواب دیشب من. بس که این روزها مشتقات فتانه و مبصر در ذهنم رژه رفته اند. حالا همه اینها را بگذارید کنار جمله بعدی که می خواهم در آن از شما بخواهم که بروید به ادامه مطلب تا در انتخابات کتاب بعدی شرکت کنید! لحظه هایی هست که گذشته با چنان نیرویی ظاهر می شود که به نظر می رسد آدم را از بین می برد.

***
پ ن: جملات ایتالیک برگرفته از کتاب دریا اثر جان بنویل می باشد.

تابستان در بادن بادن   لئونید تسیپکین

سوار قطاری روزرو بودم, ولی زمستان بود - اواخر دسامبر, چله ی زمستان- وانگهی قطار سمت شمال- به طرف لنینگراد- می رفت – پس آن سوی پنجره ها به سرعت تاریک می شد – چراغ های پرنور ایستگاه های مسکو به سرعت به چشم می آمد و انگار دستی نامرئی آن ها را پراکنده باشد, دوباره, از نظر ناپدید می شد ...

تابستان در بادن بادن رمانی است با دو روایت موازی: یکی در شوروی دهه 1960 رخ می دهد که در آن لئونید تسیپکین با قطار عازم لنینگراد است تا همچون همیشه به دیدار مکان های زندگی و فعالیت ادبی داستایوسکی برود؛ و دیگری در آوریل 1867 رخ می دهد که در آن فیودور داستایوسکی که به تازگی با آنا گریگوریونا ازدواج کرده, به آلمان می رود.  این اثر در لیست 1001 کتاب حضور دارد.

داستان همیشگی  ایوان گنچاروف

در یک روز تابستانی همه اهالی خانه آنا پاولونا آدویوا, صاحب ملک کوچکی در دهکده گراچی, از خانم خانه گرفته تا باربوس سگ نگهبان, از صبح خیلی زود برخاسته بودند. اما آلکساندر فیودوریچ بیست ساله, یگانه پسر آنا پاولونا, در خواب عمیق جوانی فرو رفته بود...

داستان همیشگی یا "داستان معمولی" اولین اثر ایوان گنچاروف خالق شاهکار ابلوموف است که در سال 1847 آن را نوشته است. ابلوموف را بسیاری از بزرگان ادبیات روسیه و جهان ستوده اند ... این اثر هم به روسیه تزاری قبل از دوران رفورم می پردازد.

گارد سفید  میخائیل بولگاکف

بزرگ, بزرگ و مهیب بود آن سال؛ هزار و نهصد و هجدهمین سال پس از میلاد مسیح و دومین سال پس از انقلاب اکتبر. تابستان غرق در آفتاب بود و زمستان مدفون در زیر برف و در پهنه ی آسمان در بلندایی غریب دو ستاره معلق بودند: ستاره ی شامگاهی زهره- ستاره ی چوپان- و سوسوی سرخ و لرزان مریخ.

گارد سفید یکی از آثار رمان نویس و نمایشنامه نویس برجسته روس میخائیل بولگاکوف یا همان خالق شاهکار مرشد و مارگریتا ست. این اثر همانطور که از نامش پیداست و در پاراگراف اول نیز عنوان شده است در زمان جنگهای سفید و سرخ ها پس از انقلاب اکتبر جریان دارد.