میله بدون پرچم

این نوشته ها اسمش نقد نیست...نسیه است. (در صورت رمزدار بودن مطلب از گزینه تماس با من درخواست رمز نمایید) آدرس کانال تلگرامی: https://t.me/milleh_book

میله بدون پرچم

این نوشته ها اسمش نقد نیست...نسیه است. (در صورت رمزدار بودن مطلب از گزینه تماس با من درخواست رمز نمایید) آدرس کانال تلگرامی: https://t.me/milleh_book

خانه خوبرویان خفته یاسوناری کاواباتا

خانه خوبرویان خفته شامل 3 داستان مجزا است که تشابهات محتوایی و فرمی با هم دارند. از لحاظ فرمی در هر سه داستان می توان انگشت بر روی "تداعی" به عنوان موتور پیش برنده داستان, گذاشت و از منظر محتوا می توان به عناصر مشترکی نظیر تنهایی و انزوا, رابطه, خواب و زندگی, گناه و لذت و بیرحمی انسانها...اشاره کرد.

همین ابتدا اعتراف کنم که علیرغم احساس لذت در خوانش دوم و سوم, قادر به فهم تمام زوایای این سه داستان نشدم...در واقع بهتر است بگویم فقط اندکی از زوایا را لمس نمودم!! که در ادامه مطلب به آنها اشاره می کنم.

...............

دست : راوی که یک مرد جوان 33 ساله است, در محضر دختری جوان است. فارغ از این که چه صحبت هایی قبل از شروع داستان رد و بدل شده است, در همان جمله اول, دختر در یک فضای سورئال و نمادین دست راست خود را از کتف جدا می کند و به راوی می دهد تا یک شب این دست را در اختیار داشته باشد...دستی که انگار دخترک روح خود را در آن دمیده باشد. مرد دست را با خود به خانه می برد...

پرندگان و حیوانات دیگر: مردی حدودن 40 ساله به همراه مستخدمه اش با یک دسته گل به محل برگزاری نوعی رقص می روند تا رقص دختری به نام شی کاگو که از دوستان سابق مرد است را ببینند. در مسیر از کنار یک محل خاکسپاری می گذرند و کامیونی پر از پرنده را می بیند که قرار است بعد از مراسم خاکسپاری آزاد شوند. مرد به یاد دو جسد پرنده در خانه اش می افتد و تداعی پشت تداعی...مردی که تنهاست و تنهایی اش را با انبوهی از پرنده و حیوانات دیگر پر می کند. او بعد از مرور کلی خاطره از پرندگان و حیوانات دیگرش به سالن می رسد و...

خانه خوبرویان خفته: مردی 67 ساله از طریق یکی از دوستانش با خانه ای آشنا می شود که در آن از پیرمردانی که قوای جنسی خود را از دست داده اند پذیرایی می شود. بدین گونه که زیبارویانی را با داروی خواب آور به خوابی عمیق فرو می برند و پیرمردان شب تا صبح در کنار ایشان استراحت می کنند بدون این که بخواهند یا بتوانند آسیبی به این زیبارویان برسانند. پنج فصل داستان, روایت پنج بار حضور اگوچی پیر در این مکان و بیان افکار و تداعی خاطرات اوست...

..............

یاسوناری کاواباتا برنده نوبل ادبیات در سال 1969 است و البته سه چهار سال بعد از کسب این جایزه بوسیله گاز خودکشی کرد. این مجموعه دو بار به فارسی ترجمه شده است. ترجمه ای که من خواندم بد نبود اما خب من به این نتیجه رسیدم که واقعن وقتی زبان بلد نیستم باید بتمرگم سر جام و صدام در این زمینه در نیاد و دعا کنم که عزیزان مترجم جایی را که نمی توانند ترجمه کنند, حذف نکنند...حذف را بگذارند برای عزیزان ممیز... مای خواننده, می زنیم توی سر خودمان و یک چیزی از متن می کشیم بیرون اما جرئت نداریم مثل ارشمیدس اورکا اورکا گویان از حمام بزنیم بیرون چون می ترسیم چیزی که خوانده ایم نسبتی با چیزی که بوده است نداشته باشد. در هر حال یکی از مناسک خواندن کتاب های دارای ظرافت های مفهومی این است که بعد از خواندن بلند بگویید "ان شاء الله که گربه بود". در مورد این کتاب جز یکی دو مورد اشکال متوجه چیزی نشدم اما در هفته ای که گذشت در مورد یک کتاب دیگر مطلبی خواندم که حالم را از این بابت گرفت!

مشخصات کتاب من: انتشارات آمه, مترجم رضا دادویی, چاپ پنجم1391, تیراژ 1000 نسخه, 160 صفحه

..................................

 پ ن: در ارادت مارکز به داستان خانه خوبرویان خفته همین بس که آن مرحوم دلبرکان غمگین من را بر پایه طرح این داستان نوشت, کاری که نویسندگانی در آن سطح نمی کنند (من ندیده ام لااقل) قبل از نوشتن آن هم عنوان کرده بود که این خانه خوبرویان خفته تنها رمانی بوده که دوست داشت جای نویسنده آن می بود.

ادامه مطلب ...

مقاومت شکننده 4 - امام جمعه باران!

بخش عمده مطلب خانه خوبرویان خفته را نوشته ام اما مقبول نیافتاد و لازم است که سر صبر یک نگاه دیگر بیاندازم و... خواستم یک خاطره مناسبتی از زمان مدرسه و مدیر مدرسه مان بگویم اما دیدم خیلی خشن است و ممکن است تعابیری از آن بشود که سیبیل شاغلام و ابواب جمعی آبدارخانه دود داده شود...این بود که این شد...رفتم سراغ نامه ای از ژان کان به مدیران شرکت هند شرقی هلند در سال 1619 که بسیار آموزنده است و در صفحه 68 از کتاب مقاومت شکننده آمده است:

می توانیم اجناسی از گجرات را با فلفل و طلا در ساحل سوماترا مبادله کنیم, ریال و پنبه سوماترا را با فلفل بانتام و ریال و صندل و فلفل را با اجناس و طلای چینی معامله نماییم؛ با اجناس چینی از ژاپن نقره بگیریم. به مردم سواحل کوروماندل ]جنوب هندوستان[ ریال و سایر اجناس را بدهیم و ادویه بگیریم, ادویه و بعضی اقلام دیگر را به مردم عربستان بدهیم و ریال دریافت کنیم و همین طور کار را ادامه بدهیم. همه این عملیات را به یاری کشتیها و بدون آوردن پول نقد از هلند می توانیم انجام بدهیم. ما هم اکنون مهمترین ادویه را در اختیار داریم. پس در این میان چه کم داریم؟ آیا برای پمپ کردن اولیه, آب در اختیار نداریم؟ (منظورم از آب, مقدار کافی پول نقد است که به یاری آن یک تجارت گسترده را در آسیا به راه بیاندازیم). می بینید آقایان و مدیران خوب, هیچ چیز شرکت را از دست یابی به غنی ترین تجارت دنیا باز نمی دارد.

و شاید شما هم بعد از خواندن این نامه به یاد حکایت زیر از باب سوم گلستان سعدی در فضیلت قناعت افتاده اید:

بازرگانی را شنیدم که صد و پنجاه شتر بار داشت و چهل بنده خدمتکار. شبی در جزیره کیش مرا به حجره خویش در آورد. همه شب نیارمید از سخنهای پریشان گفتن که فلان انبازم به ترکستان و فلان بضاعت به هندوستان است و این قباله فلان زمین است و فلان چیز را فلان ضمین. گاه گفتی: خاطر اسکندریه دارم که هوایی خوش است. باز گفتی: نه، که دریای مغرب مشوش است ؛ سعدیا، سفری دیگر در پیش است، اگر آن کرده شود بقیت عمر خویش به گوشه ای بنشینم. گفتم: آن کدام سفرست؟ گفت: گوگرد پارسی خواهم بردن به چین که شنیدم قیمتی عظیم دارد و از آنجا کاسه چینی به روم آرم و دیبای رومی به هند و فولاد هندی به حلب و آبگینه حلبی به یمن و برد یمانی به پارس و زان پس ترک تجارت کنم و به دکانی بنشینم. انصاف، ازین ماخولیا چندان فرو گفت که بیش طاقت گفتنش نماند. گفت: ای سعدی، تو هم سخنی بگوی از آنها که دیده ای و شنیده ای. گفتم:  

آن شنیدستی که در اقصای غور

بار سالاری بیفتاد از ستور

گفت: چشم تنگ دنیادوست را

یا قناعت پر کند یا خاک گور

........................................

البته نمی خواهم بگویم فقط سعدی این وسط بابت عدم شکل گیری تجارت خارجی قدرتمند و وارد نشدن پول به چرخه اقتصادی داخل و تبلیغ علیه تلاش و کار سودمند و غیره مقصر است!...آقا رفتی کیش تفریحاتتو کردی بالا غیرتن شب چیزی مصرف نکن که خوابت نبره چون اگه وسط حرفات چهارتا حرف درست و حسابی هم بزنی بالاخره یکی پیدا میشه که بگه فلانی چت کرده بود از دم چرت و پرت می گفت.یه جوری هم اینو میگه که هزارسال مایه عبرت دیگران بشه.

مقاومت شکننده 3 - خاتم فیروزه بو اسحاقی!

هزارسال آنگونه گذشت تا رسیدیم به شکل گیری دولت صفوی که نقطه عطفی تاریخی بود به چند دلیل: اول این که بعد از مدت ها که سرزمین ایران, بخشی از اپراتوری های دیگر بود و یا تکه تکه و ملوک الطوایفی بود, یکپارچه شد و به نوعی ایران دوباره شکل گرفت. شاید به واسطه آن هزارسال (و البته سال های آتی که خواهیم دید) ناامنی و عدم آرامش, در روح و روان و خون و ژن و ناخودآگاه و صفحه گوشی ما ایرانی ها یک اپلیکیشنی قرار دارد که با کلیک روی آن و یا حتا بدون کلیک روی آن, ما حسرت یک حکومت مرکزی قوی و یا یک شاه همچین قلدر یا یک رئیس جمهور همچین مقتدر را می خوریم و ذهنمان یه جورایی قیلی ویلی می رود! دلیل دوم, مذهب دولت جدید بود که در کمتر از یک سده به اکثر نقاط ایران نیز تعمیم یافت و موجب پدید آمدن یک دولت شیعی بین همسایگان سنی مذهب گردید.

خلاصه ای از فصل دوم کتاب مقاومت شکننده در درنگ آمده است و نیازی به تکرار نیست, فقط در ادامه به برخی مواردی که بیشتر توجهم را جلب کرد اشاره می کنم. در فصل دوم, جان فوران به صورتبندی اجتماعی ایران در دهه سوم قرن هفدهم پرداخته است و در این راه تقریبن منابع موجود را خورده است!


  ادامه مطلب ...

زنانه نیست پی. دی. جیمز


کوردلیا گری, دختری 22 ساله است که شریک برنارد پراید در آژانسی کارآگاهی در لندن است. داستان از روزی شروع می شود که برنارد به دلیل ابتلا به بیماری ای صعب العلاج, خودکشی کرده است. او دفتر کار را برای شریکش به ارث گذاشته و حالا کوردلیا می بایست به تنهایی این آژانس کارآگاهی سوت و کور را اداره کند, شغلی که به زعم خیلی ها زنانه نیست.

عصر روز خاکسپاری برنی, اولین مشتری از راه می رسد. سر رونالد کالندر, میکروبیولوژیستی است که به خاطر فعالیت هایش در زمینه محیط زیست معروف شده, از کوردلیا می خواهد که در مورد علت خودکشی پسرش مارک کالندر, تحقیق کند. مارک 5 هفته قبل از دانشگاهش در کمبریج انصراف داده و در یک خانه ویلایی بزرگ به عنوان باغبان استخدام شده بود. بعد از 18 روز جسد آویزان این پسر را در کلبه باغبانی یافته اند و نهایتن دادگاه حکم داده است که مارک در شرایط عدم سلامت دماغی خود را حلق آویز کرده است...حالا پدر می خواهد از علت این عمل پسری که همیشه برای کارهایش دلیل داشت و آدم معقولی بود, سر در بیاورد...

به طور خلاصه اگر بخواهم در مورد داستان نظر بدهم, اولین و بزرگترین ایراد را به طرح داستان و یا بهتر بگویم به طرح جنایت و رفتار عوامل درگیر با موضوع, وارد می دانم که مختصری به آن در ادامه مطلب اشاره می کنم. ترجمه هم اشکالاتی داشت منتها نه به آن صورت که به اصل داستان لطمه بزند...همانطور که گفتم اساس کار خودش ایراد داشت! همچنین متاسفانه طبیعی است در مواردی که مقولات جنسی مطرح می شود, ترجمه گنگ می شود(مانند ص94)...به چند مورد اشکال در ترجمه هم در ادامه مطلب اشاره خواهد شد.(ادامه مطلب خطر لوث شدن را دارد)

*****

در موخره کتاب مختصری در خصوص این خانم نویسنده انگلیسی(که به تازگی از دنیا رفته است)و آثارش صحبت شده است که برای آشنایی مخاطبان مفید است, اما در آنجا نقل قولی بود با این مضمون که منتقدین می گویند این بهترین اثر نویسنده است... گاهی منتقدین با تعاریفشان نویسنده را پیش چشم مخاطب گردن می زنند!!!

این داستان توسط آقای امیر احمدی آریان ترجمه و انتشارات نیلوفر در قالب مجموعه دایره هفتم که اختصاص به ادبیات پلیسی دارد, آن را منتشر نموده است.

مشخصات کتاب من: چاپ اول 1388, تیراژ 2200 نسخه, 247 صفحه, 4500 تومان.

 

ادامه مطلب ...

آسیایی نیست!

زمین گرد است و زندگی ادامه دارد. یعنی اگر مستطیل بود می توانست ادامه ندهد... اگر حافظ ریاضی دان بود، تهران پایتخت استرالیا بود... همان قضیه ریاضی جدید دبیرستان که با هر فرض غلطی می توان هر حکمی را استخراج نمود.

روز جمعه، جلوی تلویزیون اعمال عجیبی از من سر زد...عجیب از نظر خودم. البته الان که می نویسم چندان هم عجیب نبود. لحظاتی وجود داشت، به خصوص صبح های آفتابی بعضی از یکشنبه ها، که او دوست داشت بتواند با صراحت و اطمینان خاطر خود را مسیحی بداند. اما در باقی سال مطمئن بود که چه جور آدمی است: ملحدی درمان ناپذیر، که در لحظاتی غیر قابل پیش بینی به وادی ایمان گام می نهد (1). چنین اوضاعی بود اما نتیجه ای نداشت!

اما خب زندگی ادامه دارد...مثل چی!؟ مثل خیلی چیزها، مثل همین پسران عبدالعزیز که ماشالللا تمامی ندارند و هرگاه پرچم از دست یکی از آنها فرو می افتد، برادر هفتادساله دیگری هست که پرچم را بردارد. زندگی ادامه دارد و مسئولین عالی رتبه ای که چند روز قبل، از همه جا خودشان را به پاریس رسانده بودند تا در راهپیمایی آزادی بیان شرکت کنند، یکی یکی برای وداع می آیند و جملات زیبایی برای تازه گذشته بازگو می کنند...مرد صلح...آزادی...میانه رو...

اوضاع دنیا شده است شبیه همان جمله ای که معلم ریاضی جدیدمان زیر ورقه امتحانی من نوشته بود: همه فرض های دنیا از نظر تو غلط است!

***

در ادامه مطلب انتخاب دو کتاب بعدی از میانه های گزینه های آسیایی (خاور دور و نزدیک) در جریان است. لبخند بزنید. زندگی ادامه دارد.

1- زنانه نیست  پی. دی. جیمز  ص206 (رجوع به مطلب بعدی!)

 

ادامه مطلب ...