زنانه نیست پی. دی. جیمز

کوردلیا گری, دختری 22 ساله است که شریک برنارد پراید در آژانسی کارآگاهی در لندن است. داستان از روزی شروع می شود که برنارد به دلیل ابتلا به بیماری ای صعب العلاج, خودکشی کرده است. او دفتر کار را برای شریکش به ارث گذاشته و حالا کوردلیا می بایست به تنهایی این آژانس کارآگاهی سوت و کور را اداره کند, شغلی که به زعم خیلی ها زنانه نیست.

عصر روز خاکسپاری برنی, اولین مشتری از راه می رسد. سر رونالد کالندر, میکروبیولوژیستی است که به خاطر فعالیت هایش در زمینه محیط زیست معروف شده, از کوردلیا می خواهد که در مورد علت خودکشی پسرش مارک کالندر, تحقیق کند. مارک 5 هفته قبل از دانشگاهش در کمبریج انصراف داده و در یک خانه ویلایی بزرگ به عنوان باغبان استخدام شده بود. بعد از 18 روز جسد آویزان این پسر را در کلبه باغبانی یافته اند و نهایتن دادگاه حکم داده است که مارک در شرایط عدم سلامت دماغی خود را حلق آویز کرده است...حالا پدر می خواهد از علت این عمل پسری که همیشه برای کارهایش دلیل داشت و آدم معقولی بود, سر در بیاورد...

به طور خلاصه اگر بخواهم در مورد داستان نظر بدهم, اولین و بزرگترین ایراد را به طرح داستان و یا بهتر بگویم به طرح جنایت و رفتار عوامل درگیر با موضوع, وارد می دانم که مختصری به آن در ادامه مطلب اشاره می کنم. ترجمه هم اشکالاتی داشت منتها نه به آن صورت که به اصل داستان لطمه بزند...همانطور که گفتم اساس کار خودش ایراد داشت! همچنین متاسفانه طبیعی است در مواردی که مقولات جنسی مطرح می شود, ترجمه گنگ می شود(مانند ص94)...به چند مورد اشکال در ترجمه هم در ادامه مطلب اشاره خواهد شد.(ادامه مطلب خطر لوث شدن را دارد)

*****

در موخره کتاب مختصری در خصوص این خانم نویسنده انگلیسی(که به تازگی از دنیا رفته است)و آثارش صحبت شده است که برای آشنایی مخاطبان مفید است, اما در آنجا نقل قولی بود با این مضمون که منتقدین می گویند این بهترین اثر نویسنده است... گاهی منتقدین با تعاریفشان نویسنده را پیش چشم مخاطب گردن می زنند!!!

این داستان توسط آقای امیر احمدی آریان ترجمه و انتشارات نیلوفر در قالب مجموعه دایره هفتم که اختصاص به ادبیات پلیسی دارد, آن را منتشر نموده است.

مشخصات کتاب من: چاپ اول 1388, تیراژ 2200 نسخه, 247 صفحه, 4500 تومان.

  

سن و سالی از سربازرس گذشته بود, بیش از چهل سال داشت.

شاید فکر کنید نویسنده با این جمله گور خودش را کنده است و من در ادامه به همین خاطر پوستش را می کنم! نه بابا من از اوناش نیستم!! خب واقعیتیه دیگه سن و سالی از ماها گذشته!

البته نوع روایت به گونه ایست که سن آدمها از توصیفی که می شوند خیلی کمتر است. مثلن من احساسم این بود که برنارد سن و سالی ازش گذشته یا سربازرس دالگلیش که آموزه های غیرمستقیمش در ذهن کوردلیا مدام مرور می شود (و این یکی از نکات مثبت داستان است و به نوعی آموزشی است)یک آدم جاافتاده و...اما این طور نبود. "چهره ای پر از چروک و تاثیرگذار داشت" این چهره پر چروک هم فقط کمی بیش از پنجاه سال داشت.

زیاد طول و تفصیلش نمی دهم, انگیزه قاتل برای قتل خوب پرداخت نشده بود و از آن فجیع تر انگیزه پدر مقتول برای استخدام کارآگاه!!... یاد یکی از شخصیت های داستان مرگ در آند افتادم که از چوب (گمانم چوب بید بود!) یه چیزی می تراشید که استغفرالللله به ماتحت خودش هدایت نماید...این قضیه حال خواننده را می گیرد. 

در برخی صحنه ها جهت افزایش هیجان و جو دادن به خواننده اقداماتی رخ می دهد یا در ذهن آدمها چیزهایی می گذرد که با چیزهای دیگر نمی خواند مثلن در ص164 عنوان می شود که قلاب آویزان از سقف کوردلیا را اذیت می کند (قلابی که جنازه از آن آویزان بوده) خب آخه این را بگذاریم کنار این واقعیت که ایشون چند روزی است که در همان کلبه به تنهایی زندگی می کند و کمربندی که با آن عمل دارزدن رخ داده است به کمر خودش بسته است, فقط همون قلابه اذیتش می کنه! حالا این که جزئیه, مادر مقتول چرا قبل از مرگش آن پیغام رمزآلود را به این صورت برای مارک می فرستد!؟ اگه قرار بود مارک بفهمد که پدرش, پدر واقعی او نیست این تمهید کاملن معقولی بود اما وقتی قضیه کاملن برعکس است...گمراه کردن مخاطب اصل اساسی این ژانر است منتها به شرطی که بعد از گشوده شدن راز, خواننده متوجه شود که هوشمندانه توسط نویسنده گمراه شده است! یا مثلن عنوان شده است(در ص217) که منشی و پدر و همین مادر مرحوم مقتول هر سه می ترسیدند که دکتری ماهر متوجه شود که او فرزندی نزاییده است! واقعن این ترس و اعمال مترتب بر این ترس مسخره است, چون آنها به خاطر ارث این کار را کردند و آن کسی که ارث را می خواست بدهد مرد...پس اینا واسه چی می ترسیدند!؟ اگه پدربزرگه زنده بود این ترس قابل قبول بود. این ملاقات کارآگاه و خانم لیمینگ و تلاش های نویسنده در جمع و جور کردن معما و داستان به خصوص در ص218 وحشتناک بود!! یعنی اینها رو که دیدم خجالت می کشم بگم مثلن در ص176 کوردلیا بلوز پشمی مارک رو از تنش درآورد(هفت سطر مانده به آخر) و این که در ص182 می گوید به یمن لباس پشمی مارک هنوز گرمش بود یک سوتی است...یا به سیگار و فندک گیر بدهم و از این چیزای ساده.

واقعن فصل ششم باید از نو نوشته شود. فاجعه است.

حالا با این اوصاف در مورد ترجمه چی بگم...آدم نمی دونه سطور 8 الی 12 در ص217 شیرین کاری نویسنده است یا مترجم؟! یا در ص71 کوردلیا یاد پدرش می افتد که اواخر عمرش از او سوالی پرسیده که چطور کوردلیا از صومعه سر درآورده و او به تشابه اسمی در کلاس یازدهم اشاره می کند که این کلاس یازدهم قطعن غلط است چون بعدش 6 سال در صومعه بوده و در شانزده سالگی از آنجا بیرون آمده است.

بگذریم...دیدید که اصلن اون قضیه سن و سال داری, تاثیری در موضع گیری و قضاوتم در مورد کتاب نداشت!

حالا یکی دو نکته ای گیر بیاوریم (منهای آن جمله ای که در مطلب قبل استفاده کردم!) و به خوبی و خوشی منبر را به پایان ببریم...اولینش این که من خیلی گرم, جذب داستان شدم و این انتظاریست که من از این ژانر دارم و دوم این که آخر سال نزدیکه و فصل بودجه است و اینها:

من سهم خودم را ]از ارث[ خرج خریدن این خانه کردم و اوراق سهام خریدم. هوگو همه را خرج شراب انداختن کرد. او می خواهد در میان سالی خوشبخت شود, من خوشبختی حال را ترجیح می دهم.(ص93) این نه اشتباه نویسنده است و نه اشتباه مترجم, این تفاوت اقتصاد هاست...برادر در واقع می خواهد به واسطه ارزش افزوده شراب چندساله, بعد هفت هشت ده سال یک سود آنچنانی! داشته باشد... و فی هذه لآیات لاولی الباب!