یوزپلنگانی که با من دویده اند بیژن نجدی

 

این کتاب کم حجم, مجموعه ده داستان کوتاه از مرحوم بیژن نجدی شاعر و نویسنده معاصر است. عنوان کتاب از شعری از خود نویسنده اخذ شده است که در اینجا می توانید آن شعر را بخوانید.

اولین چیزی که در هنگام خواندن داستانهای این مجموعه به ذهن من رسید نثر شاعرانه آن بود, به عنوان مثال شروع داستان "سه شنبه خیس" :

سه شنبه , خیس بود. ملیحه زیر چتر آبی و در چادری که روی سرتاسر لاغریش ریخته شده بود , از کوچه ای می گذشت که همان پیچ و خم خوابها و کابوس او را داشت. باران با صدای ناودان و چتر و آسفالت , می بارید. پشت پنجره های دو طرف کوچه , پرده ای از گرمای بخاری ها آویزان بود و هوا بوی هیزم و نفت سوخته می داد.

یا مثلن تشبیهات و استعاراتی اینچنینی:

جمعه بود , بخاری هیزمی با صدای گنجشک می سوخت...

... و از چشمهایش صدای شکستن قندیلهای یخ به گوش می رسید.

بوی صابون از موهایش می ریخت.

...کمی از پیری تنش به آن حوله بلند و سرخ چسبیده است...

پوتین بند نداشت. نه بوی پایی می داد و نه صدای دویدن کسی از آن به گوش می رسید.

دومین نکته مکان وقوع داستانهاست که تقریبن در همگی شان از لابلای سطور, بوی شمال (از گلستان تا گیلان) به مشام می رسد که البته ریشه در اصالت گیلانی نویسنده دارد.

سومین نکته هم اسامی مشترکی است که در چند داستان به چشم می خورد: طاهر در 4 داستان و ملیحه و مرتضی هر کدام در 3 داستان... نمی توان این موضوع را صرفاً اتفاقی دانست (در همه داستانها به غیر از "روز اسبریزی" که راویش اسب است و "چشمهای دکمه ای من" که راویش عروسک است, این سه اسم حضور دارند)... علت آن چه می تواند باشد؟ شاید (با تاکید موکد بر شاید! چیزی که به ذهن من رسید و خوشحال می شوم نظر آنهایی که خوانده اند را در این مورد بدانم) این انتخاب به نوع نگاه نویسنده به انسان برگردد. به نظرم رسید همان طور که ما در قبال انتخاب نام خود مسلوب الاراده هستیم و مجبور , و با توجه به این که فضای حاکم بر مجموعه هم به نوعی همین جبر را تداعی می کند, نویسنده خواسته است با محدود کردن اسامی به نوعی این چارچوبهای جبری (محیط – اجتماع – زبان و امثالهم) را پررنگ کند و...و لذا در داستانها اگر شخصیت اصلی مرد باشد و در حال تلاش برای خروج از این وضع غمبار, "طاهر" شده است و اگر زن باشد "ملیحه" و آنها که شاید به نوعی تسلیم چیزی به نام تقدیر خود هستند , "مرتضی" (مرتضای اول هرچند منفعلانه اما ازمخمصه می گریزد و مرتضای دوم تلاشی نافرجام دارد و مرتضای سوم از همان ابتدای داستانش به مرگ تن داده است) , و اطراف او پر است از طاهرها و ملیحه ها و مرتضی ها...

***

1- سپرده به زمین: طاهر و ملیحه , زوج سالخورده ای هستند که فرزندی ندارند. در صبحی تابستانی با دیدن جنازه یک کودک تصمیم عجیبی می گیرند ...

2- استخری پر از کابوس: پیرمردی بعد از بیست سال به زادگاهش بازمی گردد و بعد به جرم کشتن یک قو دستگیر می شود و...

3- روز اسبریزی: اسبی که در عنفوان جوانی و اوج موفقیت در اثر اتفاقی ناخواسته به اسبی گاری کش تبدیل می شود و ...

4- تاریکی در پوتین: پدر طاهر بعد از مرگ پسرش پیراهن مشکی را درنیاورده است اما بعد از چهار سال اهالی دهکده او را با لباسی آبی رنگ در مسیر رودخانه می بینند...

5- شب سهراب کشان: نقال در قهوه خانه قصه رستم و سهراب را تعریف می کند و مرتضی نوجوان ناشنوایی است که به نقال خیره شده است و ...

6- چشمهای دکمه ای من: عروسکی که در اثر بمباران صاحبش را گم کرده است و...

مادر فاطی هم در آن صدایی که هوا را پاره کرده بود با من به بیرون اتاق پرت شده بود. روی پیاده رو بی حرکت افتادم. مادر فاطی کمی دورتر از من دو بار پاهایش را تکان داد و بعد مثل من با چشمهای دکمه ای به مردم زل زد.

7- مرا بفرستید به تونل: مرتضی که هنگام تولد مادرش را از دست داده حالا خودش مرده است و در جایی مانند پزشکی قانونی است و کامپیوتر علایم حیاتی را گزارش می کند اما دکتر معتقد است که چون ما در کله های خود مدفون شده ایم لذا...

8- خاطرات پاره پاره دیروز: طاهر و ملیحه آلبوم خانوادگی را ورق می زنند و عکس ها...پدربزرگ طاهر و دکتر حشمت و میرزا کوچک خان...

9- سه شنبه خیس: ملیحه در لحظه آزاد شدن زندانیان سیاسی در زمان انقلاب به جلوی اوین آمده است تا ...

10- گیاهی در قرنطینه: طاهر در کودکی دچار بیماری خاصی شده است و قفلی به کتف او زده اند که الان در جوانی می خواهند با جراحی آن را از گوشت او خارج کنند ...

***

پ ن 1: سه داستان ابتدایی را بیشتر پسندیدم...و هفت داستان بعدی هم یکدست بودند و قابل قبول...

پ ن 2: کنجکاو شدم ببینم بوی قند سوخته چه جوریه؟! چند بار از بوی قند سوخته در این مجموعه صحبت شده است.الان یه حبه آتیش زدم... شیره قهوه ای رنگ اون رو دیدم اما بوی خاصی به مشامم نرسید!! یا شدت سرماخوردگیم زیادتر از اونیه که فکر می کنم یا این که قند هم قندهای قدیم!

پ ن 3: مشخصات کتاب من; نشر مرکز , چاپ پانزدهم 1390 , 85 صفحه , 2900 تومان.

پ ن 4: این شعر نجدی را با توجه به مسائل روز توصیه می کنم...یادش گرامی...: 

رفتن برق

نداشتن باطری

سکوت شیرین رادیو

چه کیف می‌کنم امروز

که بی طلا، بی نفت غروب خواهد شد

بدون خونریزی

روانکاو ماشادو دآسیس

 

این کتاب که شامل داستان نسبتاً بلند روانکاو (67 صفحه) و 11 داستان کوتاه دیگر است , اثریست از نویسنده قرن نوزدهم برزیلی ژوآکیم ماریا ماشادو د آسیس که اسمش ما پیرمردها را یاد آلوسیو دآسیس ادر فوتبالیست قهار برزیلی می اندازد و همینجا تا یادم نرفته یادی هم بکنم از دکتر سوکراتس کاپیتان آن تیم دوست داشتنی که در شب تاسوعای حسینی از دنیا رفت (چه سعادتی! یادش گرامی... ولی کاش اون پنالتی گل می شد و گریه ما در نمیومد...). بگذریم و برگردیم سراغ ماشادوی نویسنده که الحق بعد از خواندن کتاب خاطرات پس از مرگ براس کوباس, هنگ کرده بودم که در قرن نوزدهم چطور چنین نویسنده ای در برزیل وجود داشته است! حالا 9 رمان و دویست داستان کوتاهی که نوشته , یا اینکه اولین رییس آکادمی ادبیات برزیل بوده هیچ, اینکه در اون زمان اساساً آکادمی ادبیات در برزیل به وجود آمده آدم را به حسرت وامی دارد. فقط می تونم بگم ما مستعمره نشدیم اما تمام مضرات مستعمره شدن شامل حالمان شد و یک دونه و محض رضای خدا یک دونه از مزایاش شامل حالمون نشد که نشد! که خود قصه دیگریست...

روانکاو

پزشکی خوش اصل و نسب از اروپا به زادگاهش در برزیل برمی گردد و در شهرش آدم سرشناس و قدرتمندی می شود. او جهت بررسی علمی جنون و پیدا کردن علل آن, یک تیمارستان بنا می کند:

دکتر باکامارته که مرید سرسخت سنت علمی اعراب بود , آیه ای در قرآن پیدا کرد با این مضمون که مجانین موجوداتی مقدس اند, زیرا خداوند ایشان را از قوه تشخیص محروم کرده تا از گناه برکنار بمانند. جناب پزشک این آیه را هم زیبا و هم عمیق یافت و دستور داد که آن را بالای نمای ساختمان بر سنگ حک بکنند. اما از آن بیم داشت که این کار مایه رنجش خاطر کشیش و با سعایت کشیش, مایه رنجش خاطر اسقف بشود. پس آن گفته را به بندیکت هشتم نسبت داد.

او مشغول نظریه پردازی و اقدام می شود, ابتدا سراغ مالیخولیایی ها و خل و چل ها و وسواسی ها وغیره می رود و کم کم دامنه مشمولین گسترده تر می شود و وحشت سراسر شهر را فرا می گیرد و...

تا امروز فکر می کردند جنون یک جزیره تک افتاده میان اقیانوس سلامت عقل است. من کم کم دارم به این نتیجه می رسم که جنون به هیچ وجه جزیره نیست, یک قاره درست و حسابی ست. (خوب)

بازوان آن زن

پسری 15 ساله که منشی و پادوی یک وکیل است و در خانه او زندگی می کند, هرگاه چشمانش به بازوان زن وکیل می افتد, خلاصه , به هپروط می رود و...

...منصفانه بگویم, لخت گذاشتن بازوها از لوندی و عشوه فروشی نبود, مسئله خیلی ساده, این بود که تمام پیرهن های آستین بلند خانم کهنه و نخ نما شده بود. (متوسط)

آینه

چهار پنج آقای محترم در مورد روح بشر صحبت می کنند, یکی می گوید انسان دارای دو روح, یکی روح درونی و دیگری روح بیرونی است (مثلاً برای یک آدم پول دوست, پول روح بیرونی است) و این نظریه اش را با بیان یک خاطره شرح می دهد...

مثلاً آقایانی هستند که روح بیرونی شان در ایام بچگی یک زنگوله یا اسب چوبی ست, اما بعدها, مثلاً ریاست افتخاری یک بنگاه خیریه. من خودم خانمی را می شناسم –یک خانم واقعاً دوست داشتنی- که سالی پنج شش بار روح بیرونی اش را عوض می کند. (متوسط )

در نهانخانه دل

گارسیا که یک پزشک تازه فارغ التحصیل شده است به طور تصادفی با فورتوناتو آشنا می شود و بعدها با هم یک بیمارستان تاسیس می کنند. فورتوناتو که خیلی خونسرد و سخت دل است به تازگی با یک زن ظریف و حساس ازدواج کرده است. تقابل این دو روحیه کاملاً متفاوت دستمایه این داستان است...

تنبیه بدون خشم , نیاز به احساس لذتی که فقط عذاب موجودی دیگر نصیب آدم می کند – این سویدای دل این مرد است. (متوسط)

ترکه عدالت

طلبه ای نوجوان از مدرسه کشیشی فرار می کند و به خانه معشوقه پدرخوانده اش پناه می برد و از او می خواهد کاری کند که او از رفتن به این مدرسه معاف شود... ما می خواهیم از عذابی خلاص شویم اما حاضر می شویم موجبات عذاب دیگری را فراهم کنیم, این درونمایه این داستان کوتاه است. (خوب)

بازی حیوانات

کارمندی که درآمدش کفاف زندگی خانوادگی راحت را نمی دهد به قمار روی می آورد... وضعیت روانی انسان درهنگام قمار دستمایه این داستان کوتاه است.

از آنجا که هر دو جوان و عاشق بودند, هوای توفانی صرفاً آن دو را به یاد آسمانی هماره آبی می انداخت. (متوسط)

عشای نیمه شب

راوی خاطره ای از 17 سالگی اش تعریف می کند که به خانه یکی از اقوام دور در شهر رفته بود و می خواست در نیمه شب در مراسم عشای ربانی شرکت کند. مرد خانه که سر و گوشش می جنبیده کمتر به خانه می آید و در این نیمه شب راوی و زن جوان صاحبخانه با هم صحبت می کنند...

هیچ وقت نتوانستم از گفت و گویی که سالها پیش با خانمی داشتم سر دربیاورم. (چه توقعاتی داشتند در قرن نوزدهم!!). (متوسط)

پدر در برابر مادر

مردی که در ابتدای زندگی مشترک به کارهای مختلف روی آورده و به جایی نرسیده به شغل دستگیری برده های فراری مشغول می شود اما کماکان در فلاکت زندگی می کند و در این گیر و دار صاحب بچه ای می شود که توانایی سیر کردن شکمش را هم ندارد و می بایست تصمیم دردناکی بگیرد... این خصلت انسان که خطای دیگران را می بیند ولی همان خطا را اگر خودش مرتکب شود نمی بیند, درونمایه این داستان است. (خوب)

آموزش جناب از مابهتران

گفتگویی جدی و بدون رودربایستی بین پدر و پسر در شب تولد 22 سالگی پسر, پدر می خواهد راه و رسم موفقیت را به پسشر نشان دهد. گفتگویی که بزعم پدر هر کلمه اش به اندازه شهریار ماکیاولی ارزش دارد...

...باید در انتخاب عقیده ای که در مورد دیگران و همین طور در مورد خودت داری خیلی احتیاط به خرج بدهی. بهترین حالت این است که اصلاً عقیده ای نداشته باشی. (متوسط)

تعطیلات

خواهر و برادری از مدرسه توسط عمویشان به صورت غیر منتظره مرخص می شوند تا به ده و خانه پدری شان بروند. آنها در ذهنشان رویای مهمانی خاصی را دارند و در مورد تفریحاتی که پیش رویشان است صحبت می کنند... (متوسط)

شب دریاسالار

مرد جوان از سفر ده ماهه دریایی بازگشته است و می خواهد بلافاصله به دیدار دوست دخترش که قبل از سفر با هم قسم یاد کرده اند برود...

قسم من راست بود. وقتی قسم می خوردم , راست بود... (خوب)

آخرین خواست

مرد سرشناسی وصیت کرده که تابوتش را یک نجار بخصوص بسازد و این مایه تعجب اطرافیان است. زندگی این مرد روایت می شود تا علت این آخرین خواسته مشخص شود...

توی ده هر روز صبح... روزنامه ای به دستش می رسد که من داده ام چاپ کرده اند تا خوشایند ترین خبرها را به او برساند, تک تک خدماتی که به مجلس موسسان کرده اسم ببرد, و کلی ماجراهای پرشور عاشقانه و اقدامات دلیرانه را با زبانی پر آب و تاب به او نسبت بدهد... (خوب)

***

در کل حسی که نسبت به داستانهای این مجموعه داشتم و داخل پرانتز (رویه سابق در معرفی مجموعه داستان) بیان کردم را اگر جمعبندی کنم باید بگویم که مجموعه قابل قبولی بود. این احساس را در کنار ترجمه خوب عبدالله کوثری که قرار دهیم اوضاع بهتر می شود (البته قرن نوزدهم و ادر و سوکراتس هم بی تاثیر نیستند!). غیر از یکی دو غلط تایپی هم , چیزی برای اصلاح وجود ندارد. این کتاب را انتشارات لوح فکربه چاپ رسانده است.

(مشخصات کتاب من: چاپ اول سال 1382 در 2200 نسخه با 232 صفحه و قیمت 1800 تومان)

.....

پ ن 1: نمره من به کتاب 3.6 از 5 است.

موعظه شیطان نجیب محفوظ

 

کتاب به دو بخش تقسیم می شود ; نخست معرفی و شناخت نویسنده که شامل گاهشمار وقایع زندگی نویسنده , مقدمه مترجم انگلیسی رمان کوچه مدق , پیام نویسنده به فرهنگستان سوئد (جایزه نوبل) , یک گفتگو با نویسنده و فرست آثار او , در بخش دوم نیز چند داستان کوتاه از نویسنده آورده شده است.

بخش اول اطلاات مفیدی جهت شناخت این نویسنده پرکار (از 1938 الی 1988 نزدیک به 50 اثر) به ما می دهد. این فارغ التحصیل رشته فلسفه نویسندگی را با شعر و نوشتن مقاله و داستان کوتاه آغاز می کند و سپس به نوشتن رمان تاریخی و بعد انواع رمان می پردازد. نوشته های ابتدایی اش چندان مورد اعتنا قرار نمی گیرد اما او ادامه می دهد.

یکی از داستانهایش (بچه های کوچه ما) که به صورت پاورقی در روزنامه الاهرام چاپ می شود به دلیل خشم مشایخ الازهر نیمه کاره می ماند هرچند بعدها به صورت یکجا در لبنان منتشر می شود (در همین راستا سالها بعد نیز مورد حمله عناصر تندرو قرار گرفته و مدتی بستری می شود – حمله با چاقو و مجروح شدن از ناحیه گردن در سن 82 سالگی! ). در کنار نویسندگی از ابتدا وارد مشاغل دولتی می شود و به مقامات بالایی نیز می رسد (در حد مشاور وزیر). در دهه 1960 برخی آثارش به زبانهای خارجی ترجمه می شود و نهایتاً در سال 1988 جایزه نوبل را در رقابت با آلبرتو موراویا (ایتالیا) گراهام گرین (انگلیس) و میخائیل نعیمه (لبنان) تصاحب می کند.

اما بخش دوم و داستانهای انتخاب شده:

نامه: مردی که ظاهراً محکومیت اعدام دارد اسم خود را تغییر می دهد و زندگی جدیدی را در مکانی جدید آغاز می کند و کم کم وضعش توپ می شود اما یک روز نامه ای به دستش می رسد که در آن نوشته شده اجل رسید و ...(متوسط)

ملاقات: جوانی شهرستانی و کشاورز برای خواستگاری از دختر مورد علاقه اش به قاهره می آید اما در همین دو سه روز دچار رفیق ناباب می شود و... (متوسط)

پس از غروب: راوی در نوجوانی دچار افسردگی می شود و لازم است که مدتی تحت نظر پزشک معالجه شود. راوی معالجات را نیمه کاره می نهد و وارد زندگی می شود و موفقیت های زیادی کسب می کند اما... (ضعیف)

تصمیم ناگهانی: یک سیاستمدار پیر و ثروتمند و بازنشسته به قتل می رسد و بازپرس جنایی مشغول تحقیق در این رابطه می شود اما پلیس سیاسی وارد قضیه می شود و... (متوسط)

سلطان: ملازم سلطان او را از ماموریت خود که قتل سلطان با توطئه ملکه و وزیر و سردار سپاه است آگاه می کند. او از قصر خارج می شود و به صورت فردی عادی مشغول زندگی می شود. پسر خردسالش جای او را می گیرد و توطئه گران زمام کار را در دست می گیرند. پس از 15 سال اوضاع دگرگون می شود و....(متوسط)

آدمکش: خلافکار خرده پایی برای بار سوم از زندان آزاد می شود و در شرایط سخت فقر و...پیشنهاد قتل فردی را که نمی شناسد را قبول می کند و... (خوب)

ایوب : یک تاجر میلیونر در اثر بیماری فلج و خانه نشین می شود. در ایام خانه نشینی یکی از دوستان دوران جوانی که پزشک شده است به دیدارش می آید و در گفتگوهای متعدد و شعارگونه و طولانی تحول ایجاد می شود ... (از لحاظ داستانی ضعیف)

موعظه شیطان (نمایشنامه کوتاه): عبدالملک مروان (خلیفه اموی) شنیده است که در جایی از قلمرو حکومتش (جایی در مراکش) شیطانی درون قمقمه زندانی است (همانند غول چراغ جادو) و هرکس به آن دست پیدا کند قدرت بی انتهایی کسب می کند. کسی را به جانب امیرش در مراکش می فرستد تا این قمقمه را به دست بیاورد و... (متوسط)

در کل کتاب متوسطی بود اما از خطابه اش در فرهنگستان سوئد خوشم آمد البته منظورم کلیت صحبتش است نه خصوصاً جایی که از ظلمی که به فلسطینیان می رود سخن می گوید (ما که بچه نیستیم با این چیزا قبول کنیم جایزه نوبل صهیونیستی نیست!) و افسوس خوردم بر جهل مردمی که 5 سال بعد به این پیرمرد حمله کردند چرا که فلان مرجع جایی گفته است که اگر محفوظ مجازات می شد سلمان رشدی جرات نوشتن پیدا نمی کرد! و عده ای این را فتوای قتل انگاشتند! محفوظ در سال 2006 و در سن 95 سالگی از دنیا رفت درحالیکه رمان بچه های کوچه ما همان سال برای اولین بار در مصر منتشر شد.

در ادامه گزیده ای از مطالب که همگی متعلق به داستان ایوب هستند می آورم:

شعارهای مذهبی را مردمی می دادند که از دین جز امور سطحی چیزی نمی دانند. 

*

خیلی از مردم دوست دارند به رویا پناه ببرند تا نیرویی پیدا کنند که با آن بتوانند با واقعیت سخت روبرو شوند. 

*

چه بسیار فضیلت ها که ناشی از عجز و ناتوانی اند. 

*

فاجعه این است که هر چیز جدیدی که از راه می رسد, همانطور که با خود آزادی جدیدی می آورد. قدری عبودیت جدید هم می آورد... همیشه آماده باشیم که هرگاه چیز جدیدتر و بهتری حلول کرد , جدید گذشته را رها کنیم. 

*

...نه, عرفان شیوه ای اشرافی است و شیوه من مختص خواص نیست . عرفان مراحلی دارد, چون توبه و فقر و تقوی و توکل و... ولی طریقت من مراحلش آزادی و فرهنگ و علم و صنعت و کشاورزی و تکنولوژی و تحزب و عقاید هستند. عرفان شیطان را دشمن حقیقی انسان می داند. در صورتی که در طریقت من فقر و جهل و مرض و استثمار و طغیان و دروغ و ترس دشمن شمرده می شوند... 

*

لغت اجبار را از فرهنگت حذف کن مثل حکام نباش که راه دموکراسی را با شیوه های دیکتاتوری هموار می کنند , یا عدل را با اعمال ظلم پیش می برند. این راه آسان است چون پایه اش زور است , نه آموزش و اقناع.

***

این کتاب را محمد جواهر کلام ترجمه و نشر شادگان آن را در سال 1379 در تیراژ 2200 نسخه در 200 صفحه و با قیمت 1000 تومان منتشر نموده است.

***

پ ن 1: از دوسوم سفر به انتهای شب رد شدم...

پ ن 2: کتاب بعدی مطابق آرای اخذ شده کتاب در غرب خبری نیست اثر اریش ماریا رمارک است. و کتاب پس از آن خرمگس اثر اتل لیلیان وینیچ می باشد.

پ ن 3: کتاب بعدی را از میان گزینه های زیر انتخاب کنید:

الف) آبروی از دست رفته کاترینا بلوم   هاینریش بُل

ب) جاز   تونی موریسون

ج) آئورا   کارلوس فوئنتس

د) آیا آدم مصنوعی ها خواب گوسفند برقی می بینند؟   فیلیپ کی دیک

ه) رهنمودهایی برای نزول دوزخ   دوریس لسینگ

پ ن 4: نمره کتاب 2.3 از 5 می باشد.

فاشیسم چیه؟ پرنده س؟ یا لک لک ؟ ییلماز گونی

این کتاب حاوی 12 داستان از ییلماز گونی نویسنده (و البته کارگردان و هنرپیشه) کردتبار اهل ترکیه (1937- 1984) است. نویسنده این داستانها را در سال 1978 در زندان برای پسر کوچکش نوشته است زیرا معتقد بوده است که یک هنرمند انقلابی لازم است که یک میراث انقلابی برای فرزندش به جا بگذارد و در خلال داستانهای به ظاهر ساده موضوعات مهمی را به او انتقال دهد.

یکی دو تا از داستانها بد نبودند... ولی چندتایی به نظرم جالب نبودند , بیشتر به بلندگو دست گرفتن و ... که البته با توجه به شرایط زمانی و مکانی نویسنده قابل توجیه است.

یکی از داستانهای خوبش به نام بچه های ارابه چوبی که از این آدرس کپی کرده ام اینجا می آورم:

بچه گریه کنان به خانه آمد. پدرش پرسید:

_ چی شده پسرم؟

بچه گفت:

من ارابه* می خوام، اکرم یه ارابه چوبی داره اما نمی زاره من سوار شم.

پدر گفت:

_ شما با هم رفیقین، یه ارابه برای دوتاتون بسه.

بچه گفت:

_ آخه اکرم منو سوار نمیکنه، همش خودش سوار میشه، من اونو می کِشم میگه ((این ارابه مال منه، تو هم اسب منی))

_ شماها که خیلی وقته با هم رفیقین، دوستای خوب، خیلی هم همدیگه رو دوست دارین... حالا چی شده؟

بچه اشگش را پاک کرد و گفت:

_ باباش واسه اون یه ارابه چوبی ساخته! ارابه که نداشت میونه مون خوب بود، خیلی هم خوب بود، اسب** نیی داشتیم، با هم سواری می کردیم. امّا حالا که بابای اکرم براش یه ارابه چوبی ساخته اخلاقش عوض شده اصلن منو سوار نمیکنه، خودش سوار میشه منم ارابه رو می کشم. بعضی وقتا هم بچه ها می کشن...

_ خب تو نکش...

_ من نکشم، بچه های دیگه می کشن، من بهش می گم ((اکرم!... من سوار بشم تو بکش، بعدش هم تو سوار میشی من می کشم)) میگه ((نمیشه، همه بچه ها دلشون میخواد ارابه ی منو بکشن))... اون به ارابه اش خیلی می نازه... مثل اینکه باباش رنگ سبز و آبی هم خریده میخواد رنگش کنه.

_ به بچه ها سفارش کن اونام نکشن. وقتی همه حرفتون یکی شد و متحد شدین اونوقت اونم مجبوره بزاره همه سوار شین.

_ بچه ها گوش نمیدن... به اکرم گفتم ((من دوستت هستم، منم سوار کن یه کمی هم تو منو راه ببر)) گفت: ((نه)). نه منو سوار میکنه نه بچه های دیگه رو.

پدر فکری کرد و گفت:

_ می بینم از اون وقتیکه این ارابه چوبی پیداش شده، اکرمو عوض کرده... حالا اگه اکرم ارابه نداشت، من برای تو یه ارابه چوبی می ساختم، مطمئنی که تو هم مثل اکرم نمیشدی؟ سوار ارابه نمی شدی و بچه ها رو دنبال خودت نمیدووندی؟ بهش نمی نازیدی؟...

_ من مث اکرم نمی شدم من... من همهُ بچه ها رو سوار می کردم.

پدر با خنده گفت:

_ باشه پسرم حالا که اینطوریه، یه ارابه ی چوبی برات می سازم.

بچه خوشحال شد و گفت:

_ از ارابهُ اکرم حوشگل تر باشه. رنگشم قرمز بکن.

پدر مشغول ساختن یک ارابه چوبی شد و بچه با خوشحالی منتظر تمام شدنش بود. وقتی ساختن ارابه تمام شد پدرش را بغل کرد و بوسید و بعد بطرف جمع بچه ها دوید.

پدر که با چشم پسرش را دنبال می کرد دید تا یکی از بچه ها خواست سوار ارابه بشود پسرش با عصبانیت او را هول داد و داد زد:

_ ارابه مال منه!...

و کمی بعد در حالیکه باد تو دماغ انداخته بود نزدیک اکرم شد و بدون اینکه از او جدا بشود بچه ها را یکی یکی وادار کرد که ارابه اش را بکشند.

اکرم گفت:

_ ارابه ی من بهتره.

بچه گفت:

نه خیر مال من بهتره.

اکرم گفت:

_ بیا مسابقه بدیم.

_ باشه. مسابقه میدیم.

آندو با غرور از بین بچه ها اسب انتخاب کردند... و پدرش با تلخی لبخند زد... زنش وقتی دید شوهر بدون دلیل می خندد پرسید:

_ خیر باشه. واس چی داری می خندی؟

مرد گفت:

_ دارم به ارابه می خندم.

زن به طرف بچه ها نگاه کرد. ارابهُ اکرم و پسرش در خط مسابقه بود!

((یک... دو... س)) سه نشده دو تا ارابه راه افتادند و اکرم و بچه با دستشان ادای شلاق زدن را در می آوردند و داد می کشیدند ((هی... هی...)). سایر بچه ها در هیجان مسابقه بودند و دنبال ارابه ها می دویدند و پسربچه ایکه زمین خورده بود داشت پشت سر ارابه ها گریه می کرد.

_________________________________

*ارابه در ترکی بمعنی اتومبیل هم هست.

این کتاب را آقای ایرج نوبخت ترجمه و نشر دنیای نو آن را در 3000نسخه منتشر نموده است. این کتاب که حاوی نقاشی های ساده و کودکانه نیز هست 112 صفحه و قیمت آن 750 تومان است.

***

پ ن 1: مطلب بعدی در مورد کتاب اگر شبی از شبهای زمستان مسافری... می باشد.

پ ن 2: کتابی که الان در دست دارم مثل آب برای شکلات اثر لورا اسکوئیول است.

پ ن 3: کتاب بعدی که خواهم خواند همنوایی شبانه ارکستر چوبها اثر رضا قاسمی است.

پ ن 4: کتاب بعدی را با رای اکثریت دوستان انتخاب می کنم کاندیداها به شرح ذیل می باشند:

  الف) جاز  تونی موریسون ب) خنده در تاریکی  ناباکوف  ج)رهنمودهایی برای نزول دوزخ  دوریس لسینگ  د) موعظه شیطان  نجیب محفوظ

..........

پ ن 5: نمره این کتاب 2.1 از 5 می‌باشد.

اشتیاق مجموعه داستان کوتاه گردآوری و ترجمه آذر عالی پور

 

داستان‌های این مجموعه به استثنای یکی از آنها از میان دو مجموعه‌ی بهترین داستان‌های کوتاه آمریکایی سال 2005 و داستان‌های برنده جایزه اُهنری سال 2006 انتخاب شده‌اند. داستان "یک بار در زندگی" نیز از مجله نیویورکر (مه 2006) انتخاب شده است. نویسندگان اکثراٌ برای من جدید و ناآشنا هستند اما قبل از هر داستان بیوگرافی کوتاهی از نویسنده آورده شده است که مفید است.

آفت این گونه گردآوری ها این است که معمولاٌ بعضی از داستانها در مجموعه ای دیگر و توسط مترجمی دیگر نیز ترجمه می شود! و بدین ترتیب در حوزه ترجمه هم بهره وری مانند حوزه های دیگر می شود. خوب , همه چیزمان باید به همه چیزمان بیاید دیگر... این مجموعه 3 داستان مشترک با کتاب « نقشه هایت را بسوزان» که توسط خانم مژده دقیقی گرداوری و ترجمه شده , دارد.

پسران پیر, دختران پیر   ادوارد پی جونز

داستان مردی که به جرم قتل به زندان می رود و ماجراهای زندان و پس از زندان 7 ساله و برخورد با دوست دختر قدیمی ... (خوب)

دومین مرد را که کشت دستگیرش کردند. پلیس هیچ وقت قتل اول را به او نسبت نداد. بنابراین مقدر شد که قربانی توی قبرش بخوابد و هیچ کس رسماٌ تاوان آن چه را بر سر او آمده بود ندهد... تا حدی می شد گفت که انگار بر اساس دفاتر پلیس, سیزر یک نفر را آزادانه کشته و قسر در رفته است.

چهار میزان اول   ناتانیل بلوز

والدین یک پسر 14 ساله می خواهند برای یک ماه مسافرت بروند, یک پیرزن را استخدام می کنند تا در غیبت آنها از پسر و خانه مراقبت کند و ... (متوسط)

دختر خاله ها   جویس کارول اوتس

یکی از بازماندگان هولوکاست زندگینامه خود را چاپ می کند و با توجه به نظرات جنجالی آن پرفروش می شود و این استاد دانشگاه (فریدا) معروف می شود. ربه کا با خواندن این زندگینامه متوجه می شود که فریدا دختر خاله ایست که در زمان جنگ جهانی دوم قرار بود به نزد آنها بیاید و او فکر می کرد که کشته شده است لذا به فریدا نامه می نویسد... این داستان نامه هایی است که بین این دو رد و بدل می شود.... (خوب)

اشتیاق  آلیس مونرو

گریس پیرزنی است که به شهر زمان جوانی خود مراجعه و خاطراتش را مرور می کند. دختری که در آستانه ازدواج با دوست پسر محجوبش تصمیمی عجیب می گیرد... (خوب)

در واقع مردها – یا به عبارتی مردم , همه مردم – تصور می کردند دخترها باید یک چنین صفاتی داشته باشند: خوشگل, عزیز دردانه, ننر, خودخواه و تهی مغز. یک دختر می بایست دارای یک چنین خصوصیتی می بود تا عاشقش می شدند, آخر سر هم این دختر خودش مادر می شد و با سوز و گداز زندگیش را وقف بچه هایش می کرد. او گرچه دیگر خودخواه نبود اما هم چنان تهی مغز باقی می ماند. تا آخر عمرش.

تمرین های ساده برای دانش اموزان تازه کار   آلیکس اوهلین

پسری که در 8 سالگی برای آموزش پیانو نزد زنی می رود در حالیکه به دلیل فقر در خانه پیانویی برای تمرین ندارد و او با کشیدن کلیدهای پیانو روی کاغذ تمرین می کند و.... (متوسط)

هیچ دوستی نداشت. بیشتر اوقات ساکت بود. انگشتش را توی بینیش می کرد و وقتی می گفتند نکن, آهسته درش می آورد و به نوک انگشتش خیره می شد. طوری که انگار هیپنوتیزمش کرده اند. بعد دستش را همینطور پاک نکرده , می کرد توی جیبش.

بوهمیایی ها   جرج ساندرز

داستان از زبان پسری نقل می شود که در محله شان دو بیوه زن زندگی می کند که شوهرهایشان را در قتل عام های اروپای شرقی از دست داده اند, یکی خوش اخلاق است و دیگری بد اخلاق و قضاوتی که بچه ها دارند و... (خوب)

قاضی شیوا رام مورتی  ریشی ردی

دو دوست مسن هندی که در آمریکا زندگی می کنند و هر هفته با هم قراری دارند و پیاده روی و ناهاری... در روز کریسمس که رستوران همیشگی تعطیل است به ساندویچیی مکزیکی می روند و تصادفاٌ یکی از آنها که قاضی بازنشسته است غذای اشتباهی که شامل گوشت گاو است دریافت می کند....(متوسط)

نامه هایی در برف   ملانی ری تان

نامه ها یا واگویه هایی است که یک زن سی و چند ساله خطاب به افراد مختلف بیان می کند و از این طریق سرگذشت غم بار خود را تعریف می کند... (خوب)

اوه لیدیا! خیلی ازت ممنونم که عاشق سبزیجاتی, همین دنبال لوبیا های سبز و تازه گشتنت بود که به من فرصت داد بتونم دستمو ببرم تو کیف کوچولوت و فقط چیزی رو که بهش احتیاج داشتم پیدا کنم و بردارم. تو ایستاده بودی تو صف صندوق , تا متوجه بشی چیزی گم کردی , من شصت کیلومتر دور شده بودم, به سمت غرب.

یک بار در زندگی   جومپا لاهیری

دو خانواده هندی مهاجر در آمریکا... یک خانواده به هند باز می گردد و حالا بعد از چند سال مجدداٌ به آمریکا برمی گردند و تا زمان خرید خانه, در خانه خانواده دیگر مستقر می شوند...(خوب)

مادرم می گفت آن قدر که بمبئی آن ها را آمریکایی کرده کمبریج نکرده...

این کتاب توسط خانم آذر عالی پور گردآوری و ترجمه شده است و انتشارات مروارید آن را به زیور طبع آراسته است (280 صفحه با تیراژ 1650 نسخه در سال 1387 با قیمت 4300 تومان).

پی نوشت: خیلی وقت است مستور نخوانده ایم!! روی ماه خداوند را ببوس مهمان پست بعدی خواهد بود.

پ ن 2: نمره کتاب 3.1 از 5 می‌باشد.