پرنده خارزار کالین مک کالو

مقدمه غیر لازم

اگر کتاب را خوانده اید و یا فیلم ساخته شده بر اساس این کتاب را دیده اید با خیال راحت به خواندن مطلب ادامه دهید. در غیر این صورت ممکن است تصمیم به خواندن کتاب داشته باشید یا تصمیم به خواندن نداشته باشید! اگر تصمیم به خواندن ندارید که با خیال راحت به خواندن مطلب ادامه بدهید... ولی اگر تصمیم به خواندن دارید یا شکی در این زمینه دارید قدری تامل کنید... چند سالتان است؟ اگر از بیست عبور کرده اید به نظرم شک به خود راه ندهید ... فیلم را توصیه می کنم! هفتصد و پنجاه صفحه خیلی زیاد است!! نه این که با حجم زیاد , عنادی داشته باشم اما خب , بگذریم... پس احتمالن ادامه را می خوانید!

پرندگان خارزار

پدی و فی به همراه خیل فرزندانشان در نیوزلند زندگی می کنند. پدی یک کارگر مهاجر ایرلندی است که کارهایی مثل پشم چینی گوسفند و کشاورزی و امثالهم در مزارع دیگران انجام می دهد و زندگی بخور و نمیری دارند...می گذرد. خواهر پدی در استرالیا یک بیوه خرپول است که ... بله حق با شماست!...وارثی ندارد. خواهر مذکور , برادر و خانواده اش را فرا می خواند تا سرپرستی مزرعه دویست و پنجاه هزار جریبی اش را به آنها بسپارد...از آن مزرعه های رویایی استرالیایی که یه عالمه گوسفند با پشم های مرینوس دارد!

در محل زندگی خانم کارسن (عمه خانم) یک کشیشِ کاتولیکِ جوانِ جذاب مشغول خدمت است که مورد توجه همگان و از جمله مورد عنایت ویژه و ساپورت همین عمه گرامی است. "پدر رالف" به استقبال پدی و خانواده می رود و در نگاه اول توجه ویژه ای به مگی 10 ساله دارد و دخترک نیز به همچنین... بعد از چند سال این توجهات تبدیل به چیزهای دیگری نظیر علاقه و عشق می شود.

از آنجایی که این دنیا محل گذر است ,عمه کارسن وصیت نامه ای رسمی تهیه می کند که در آن وارث اموالش پدی و خانواده اش است(سوای آن مزرعه رویایی یک سبد سهام افسانه ای هم هست). اما وقتی توجهات ویژه رالف به مگی را می بیند , دلخور می شود و با دلی شکسته و قلبی آرام و مطمئن (اطمینان از حس جاه طلبی کشیش) یک وصیت نامه دستنویس آماده می کند که در آن همه اموال را به کلیسای کاتولیک می بخشد به شرطی که سرپرستی اموال با پدر رالف باشد. این وصیت نامه جدید را به رالف می دهد و بدین ترتیب او را بر سر دو راهی می گذارد:

یک) این وصیت را که کسی خبری از آن ندارد را معدوم کند و مگی دوست داشتنی و خانواده زحمتکشش به حق خود برسند و غرق پول شوند...

دو) با اتکا به این وصیت نامه خودش در سلسله مراتب کلیسا سوار آسانسور شود و بالا برود.

شما بودید چی کار می کردید؟!

باقی در ادامه مطلب

پرندگان بازار!

کتاب خانم مک کالو طبیعتن به گونه ایست که پر فروش بوده است و این مذموم هم نیست. در ایران هم خوب مورد توجه قرار گرفته است ... حداقل هفت ترجمه و بیش از سی بار چاپ شدن! (از این علامت تعجب برداشت بد نکنید...جایگاه این کتاب همین است و می بایست بیش از اینها هم چاپ می شد ... مشکل آنجاست که کتابهای دیگر جایگاهشان نباید جایی باشد که هستند) : 

 1 - مرغان شاخسار طرب ، فرشته طاهری ، انتشارات ویس 1367( بعدن نشر درسا) 

 2- مرغ خار    ، طاهره صدیقیان-رویا صدوقی، نشر مروارید 1369  

 3 - پرنده خارزار       ،  مهدی غبرایی         ، نشر نیلوفر  1371   

 4-  

 5- پرندگان خارزار       ،  امیر راسترو   ، نشر قصه پرداز 1379  

 6- مگی              ، عزیز رستمی،   1389 (خود مترجم احتمالن) 

 7- مرغان شاخسار طرب ، تیمور قادری- زهرا قادری ، نشر ابرسفید 1391 

**** 

پ ن 1: مشخصات کتاب من؛ ترجمه مهدی غبرایی, چاپ نهم 1387 , تیراژ 3300 نسخه, 764 صفحه, قیمت 9500 تومان

پ ن 2: بخشی تحت عنوان راوی هفتم هم داشت این مطلب , منتها دیدم طولانی می شود گذاشتم برای بین دو تا پست کتابی...مثل سابق. اینجا و اینجا

پ ن 3: کتابی که با عنوان "آخرین پرنده در شاخه ای تنها" توسط خانم مریم مفتاحی ترجمه شده است و انتشارات شیرین منتشر نموده است ترجمه این کتاب معرفی شده نیست و ترجمه ای از کتاب دیگر این نویسنده با نام an indecent obsession می باشد که بنده اشتباهن در لیست ترجمه های مختلف این کتاب آورده بودم و با تذکر مترجم محترم متوجه این اشتباه شدم که ضمن اصلاح از حسن توجه شان متشکرم.از ایشان اخیرن ترجمه ای از کتاب "و کوه ها طنین انداختند" خالد حسینی وارد بازار کتاب شده است.

 

دامن درازی مذهبی و دراز دامنی ادبی

بازه زمانی داستان از سال 1915 تا 1969 است و طبیعی است که در این بیش از نیم قرن اشخاص مختلفی می آیند و می روند ...روده درازی نویسنده به زعم من, باعث می شود که گاهی حوصله خواننده سر برود و بدتر از آن راه برای بروز برخی تناقضات و سوتی ها و سهل انگاری ها باز شود. روده درازی لزومن موجب این نمی شود که همه شخصیت هایی که خلق می شوند , شکل بگیرند و برای خواننده ملموس شوند, بلکه اتفاقن برعکس گاهی از قضا سرکنگبین صفرا می فزاید! از نظر من غیر از "پدی" باقی شخصیت ها باسمه ای هستند... برخی همانند لوک , پا در هوا باقی می مانند و اصلن غیر قابل درک ...ایشان یکهو دچار غیبت کبری می شود و این غیبتش بخورد توی سرش! مردک با یک تز و هدف ویژه وارد داستان مگی می شود اما نمی دانم نویسنده چه فکری در مورد من خواننده کرده که به آن شکل مسخره زندگی لوک را تداوم می دهد؟

یا مثلن وقتی نویسنده یک سری اتفاقات کودکی را بیان می کند با آن طول و تفصیل , خواننده انتظار دارد که در بزرگسالی اثری و ردپایی از آن اتفاقات را ببیند...قرار نیست که فقط قصه بخوانیم! آن هم حجیم!

اطناب ممل بود دیگه نه!؟ نمی خواهم گیر الکی بدهم به مثلن موی مگی! کمیته انضباطی که نداریم اینجا ...ولی اینجا را ببینید:

مگی موهایی همرنگ موی همه «کلیری» ها داشت که بفهمی نفهمی به سرخی می زد...در این میانه فرانک مستثنی بود (ص13)

دخترک خیلی قشنگ بود, چه موی قشنگی داشت! (ص23)

موی سرخگون , لخت و پرپشت بچه ها به پدر رفته بود (ص24)

موی مگی طبیعتن تاب داشت که بزعم مادر جای خوشبختی بود. زیرا دخترهای موصاف در بزرگسالی بسختی می توانستند آن را جمع کنند و حالت بدهند (ص56)

رنگ مویی به این قشنگی ندیده بودم (کشیش فوق الذکر این را خطاب به مادر مگی می گوید)... (و مادر این گونه جواب می دهد) : بله پسرها هم به خانواده پدی رفته اند هم به خانواده من.اما این دختر قاعده را شکسته (ص110)

لخت بودن و تاب داشتن را حالا می توانیم با هم جمع کنیم! اما این "شکستن قاعده" را با توصیفات قبلی آن هم با آن صراحت کجا بگذاریم؟ مگر این که بگوییم مادر توانایی تشخیص رنگ موی بچه اش را نداشته که این هم با موضوع دیگری متناقض است و آن هم داشتن چشم برزخی در نزد برخی از اشخاص داستان است!

نکته آخر اینکه اعتقاد به جبر و سرنوشت به آن ترتیبی که در داستان شکل داده شده است آزاردهنده است (بخصوص شخصیت و سرنوشت دین).

 

نکات قابل تامل

الان یه لیوان آب خنک خوردم! ... به هر حال در این حجم داستان, حتمن چیزهای در خور تامل یافت می شود که مهمترین آن همان تم اصلی کتاب است که با اسم کتاب هم سنخیت دارد (بند دال):

الف) در ص85 پدر رالف در باب خداوند و عشق الهی و اینها برای خانم کارسن خالی بندی می کند و نهایتن می گوید: می دانید, حاضر بودم که از همه جاه طلبیها و همه آرزوهای خودم دست بکشم, اما بتوانم یک کشیش کامل باشم. عمه پیر داستان جوابی می دهد که من دوست داشتم بدهد: کمال در هر چیز به طرز غیر قابل تحملی ملال آور است. من به نوبه خود با کمی نقص موافقم.

ب) چیزی بیشتر از اینکه به مردی گفته شود تو بهترینی خوشحالش نمی کند. تایید می کنم... اما واقعن فقط مردان این گونه اند!؟ اگر این گونه است آن وقت تایید می فرمایید که این واقعن نکته قابل تاملی است! الغریق یتشبث بکل حشیش!!

ج) این جمله را برای سنگ قبر انتخاب کردم: در خاک به آرامشی دست یافت که بر خاک نتوانست.

د) دیالوگ صفحات 555 و 556 بین مگی و کشیش که اگر این هم نبود با کمال احترام , کتاب را زیر مانیتورم می گذاشتم که زاویه چشم و صفحه مانیتور بهبود یابد! نه این که با موضوعات مطرح شده در این دیالوگ موافقت داشته باشم بلکه لااقل کمی هوشمندانه و قابل تامل بود ...رالف در مورد این که راه را درست انتخاب کرده یا نه پرت و پلا می گوید و گیج می زند(خوشم نمیاد ازش آخه!!!) بعد مگیِ دانا و نجاتبخش و تسلا دهنده(از ایشونم خوشم نیومد آخه! دچار ویار شدم گویا!!) جملاتی می گوید که کشیش را آرامش می دهد: ...می دانم. هر یک از ما چیزی در خود دارد که نمی تواند آن را نابوده انگارد, حتی اگر مجبورمان کند آن قدر فریاد بزنیم که بمیریم. ما آنچه هستیم هستیم, فقط همین.همچون آن افسانه سلتی پرنده ای که خار در سینه داشت و ترانه خوان به آغوش مرگ می رفت. چرا که سرنوشتش چنین رقم خورده بود. ما می توانیم بدانیم کدام کارمان اشتباه است, حتی پیش از آنکه بدان کار بپردازیم ,اما این آگاهی نه می تواند فرجام را تغییر بدهد و نه روی آن تاثیری بگذارد .مگر نه؟ هرکسی ترانه کوچک خود را می خواند و باور دارد که زیباترین ترانه ای است که دنیا تا کنون به گوشش شنیده . متوجهی؟ ما خود خارسازیم ,و هیچ گاه تامل نمی کنیم که دریابیم چه بهایی پرداخته می شود . تنها کاری که از دستمان بر می آید این است که درد بکشیم و به خود بقبولانیم که ارزشش را دارد. (آن افسانه سلتی هم مربوط به پرنده ایست که خودش را به بوته خار می چسباند و خلاصه یه جورایی بهترین چهچهه اش را می زند غافل از این که بعدش می میرد و نکته داستان و تفاوت آدمها با این پرنده و افسانه اش این است که پرندهه نمی داند اما ما ها می دانیم و خودمون رو میندازیم لای خار و میزنیم زیر آواز...دقیقن این قسمتش منظورم بود, آره!)